تاریخچه بیمارستان روانپزشکی رازی

بیماران روان شدید (مجانین)، قبل از سال 1297 هجری شمسی در بیمارستان دولتی (بیمارستان سینا کنونی) در دالانی که شامل چهار، پنج اتاق کوچک بود و درب‌های آهنی و پنجره داشت نگهداری می‌شدند. وقوع حوادث بد باعث جلب توجه مقامات مربوطه می‌گردد و برای جلوگیری از بروز اینگونه حوادث، نگهداری بیماران به شهربانی واگذار می‌گردد.

در زمان واگذاری نگهداری بیماران روان به شهربانی، ریاست وقت شهربانی به فکر تهیه جا و مکان برای بیماران روان بود و در نهایت بیماران به باغ اکبرآباد (خیابان سینا کنونی، محله‌ای نزدیک بیمارستان روزبه) انتقال داده شدند که شامل 26 بیمار مرد و 16 بیمار زن بودند.

شرایط بد نگهداری بیماران روان باعث گردید تا دربازدید هیئت وزراء از محل مذکور، امورمربوط به این بیماران و دارالمجانین به شهرداری واگذار گردد. پس ازاین واگذاری، توسط دکتر حکیم اعظم، مدیر و ناظم برای دارالمجانین منصوب شدند و تعدادی پرستار استخدام شدند و شرایط بیماران روان بهبود یافت. اما کمبود جا و فزونی بیماران و مشکلات مرتبط با نبود اعتبارات لازم باعث گردید تا پس از مدتی شرایط بد نگهداری ادامه پیدا کند.

در سال 1317 الی 1319 به دنبال توجه خاص اولیاء امور، پیشرفت‌های زیادی در ارائه خدمات به بیماران روان حاصل گردید و اتاق‌های روشن و بزرگ جایگزین سلول‌های تنگ و تاریک شد. در سال 1324 شهردای تهران، محل فعلی بیمارستان روزبه را به بنگاه تیمارستان واگذار نمود که باغی به وسعت ده هزار متر مربع بود.

یکی از عمده‌ترین مشکلات تیمارستان از بدو تاسیس آن، مشکل کمبود جا برای نگهداری بیماران بوده است و باعث گردید تا مسئولین وقت و خیرین محل‌های خوش آب و هوا را برای نگهداری بیماران روان مزمن و غیر قابل علاج در نظر بگیرند ولی هر بار به علل گوناگون مکان مورد نظر به دیگران واگذار می‌گردید. سرانجام در سال 1336 شهرداری تهران، محل سابق متکدیان و معولان شهر(گداخانه) را که در امین آباد قرار داشت برای این منظور پیشنهاد داد. هر چند به دلیل پاره‌ای از مشکلات مکان مناسبی برای نگهداری بیماران روان محسوب نمی‌شد ولی برای رهایی از مشکل کمبود جا، این پیشنهاد مورد پذیرش قرار گرفت.

در نهایت در سال 1338 بیماران هر دو قسمتی که قبلا ذکر شده بود به تدریج به این مکان منتقل شدند. پس از اقدامات موثر و سازنده در جهت ارتقاء خدمات روانپزشکی ضروری بود برای زدودن خاطرات ناگوار مردم از بیماری‌های اعصاب و روان، نام آن تغییر یابد که در سال 1340 نام تیمارستان به بیمارستان روانی رازی تغییر یافت و از سال 1344 گسترش بناهای آموزشی و درمانی صورت گرفت.

پس از تاسیس وزارت بهداری و بهزیستی در سال ۱۳۵۵ این بیمارستان در اختیار انجمن توانبخشی قرار گرفت و در سایه تحولاتی که در آن زمان صورت گرفته بود ساختمان های مربوط به دهکده روانی تکمیل گردید و به طور کلی بخش های پایین در قسمت جنوبی جاده امین آباد به ساختمانهای جدید در شمال جاده انتقال یافت. پس از پیروزی انقلاب در سال 1357، بیمارستان روانی رازی زیر نظر سازمان منطقه‌ای بهداری و بهزیستی تهران به فعالیت خود ادامه داد و اقدامات آموزشی، فرهنگی و درمانی روانپزشکی در آن صورت گرفت.

پس از تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بیمارستان روانپزشکی رازی در سال 1373، به سازمان بهزیستی واگذار گردید و زیر نظر دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی فعالیت داشت. هم اکنون نیز این بیمارستان به عنوان زیر مجموعه‌ای از دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی مشغول ارائه خدمات آموزشی و درمانی است. بیمارستان روانپزشکی رازی دارای 1375 تخت مصوب می باشد که شامل پردیس بیماران مزمن زن و مرد، بخش‌های حاد مردان و زنان، بخش کودکان، اورژانس، درمانگاه کامرانیه (شوش)، پاراکلینیک تخصصی و فوق تخصصی مسعود، مرکز جامع تخصصی و فوق تخصصی لطیفی و همچنین بخش‌های درمانی روانپزشکی، روانشناسی، کاردرمانی، فیزیوتراپی، مددکاری و کارگاه‌های توانبخشی که در حال ارائه خدمت به بیماران می باشد.

منابع

• باباپور، جعفر، خدایی، محمدرضا، و میراب زاده، آرش. (1393). بیمارستان روانپزشکی رازی در گذر تاریخ. مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران (اندیشه و رفتار).
• باباپور، جعفر. (1387). تاریخچه و معرفی مرکز آموزشی و درمانی و روانپزشکی رازی/تحقیق و پژوهش جعفر باباپور. تهران: کتاب میر.
• داویدیان، هاراطون. (1387). تاریخچه تکوین روان پزشکی نوین در ایران. تهران: انتشارات ارجمند.
• تاریخچه تیمارستان تهران، مرکز اسناد ایران، کتابخانه ملی ایران
  

     تهیه و تنظیم: هاشم رستگار دانشجوی دکتری سیاستگذاری سلامت